Ο τουριστικός συνοδός είναι ο αφανής ήρωας πίσω από κάθε οργανωμένο ταξίδι. Είναι αυτός που συντονίζει, ενημερώνει, καθοδηγεί και – συχνά – εμπνέει. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη φύση του επαγγέλματος, μιλήσαμε με τον κ. Κωνσταντίνο Οικονόμου, επαγγελματία του τουρισμού με πολυετή εμπειρία στον χώρο.
Πώς θα περιγράφατε με απλά λόγια τον ρόλο του Τουριστικού Συνοδού;
Ο τουριστικός συνοδός είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένας «οδηγός ταξιδιού». Είναι ο άνθρωπος που φροντίζει ώστε κάθε συμμετέχων σε μια οργανωμένη εκδρομή ή ταξίδι να αισθάνεται ασφαλής, ενημερωμένος, άνετος και ευχαριστημένος καθ’ όλη τη διάρκεια της εμπειρίας. Από τη στιγμή της άφιξης στον προορισμό μέχρι και την αποχώρηση, είναι παρών για να διαχειριστεί κάθε πτυχή του προγράμματος: ωράρια, μετακινήσεις, check-in, επισκέψεις, συντονισμό με τοπικούς συνεργάτες, αλλά και απρόοπτα.
Ταυτόχρονα, είναι και ο πολιτισμικός διαμεσολαβητής. Εξηγεί, εμπνέει και ενώνει τους ταξιδιώτες με τον τόπο που επισκέπτονται, δίνοντας νόημα και πλαίσιο σε όσα βλέπουν. Συχνά λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε διαφορετικές προσωπικότητες μέσα στην ομάδα, εξομαλύνοντας καταστάσεις και διατηρώντας θετική ενέργεια.
Είναι ένας ρόλος απαιτητικός, πολυδιάστατος και συναρπαστικός, που συνδυάζει την οργάνωση, την επικοινωνία και την αγάπη για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό.
Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε με αυτόν τον κλάδο;
Από νεαρή ηλικία με γοήτευε η ιδέα του ταξιδιού — όχι μόνο ως μετακίνηση από τόπο σε τόπο, αλλά ως εμπειρία που διαμορφώνει τον άνθρωπο. Η επαφή με διαφορετικές κουλτούρες, η ανάγκη για επικοινωνία με ανθρώπους από όλο τον κόσμο και η επιθυμία να συνδέω τους άλλους με νέες εικόνες, γεύσεις και ιστορίες, ήταν αυτά που με έκαναν να δω τον τουρισμό όχι μόνο ως επάγγελμα, αλλά ως αποστολή.
Παράλληλα, με ενδιέφερε πάντα η διοργάνωση και η ομαδική εμπειρία. Ο ρόλος του τουριστικού συνοδού μου έδωσε τη δυνατότητα να αξιοποιήσω δεξιότητες οργάνωσης, παρουσίασης και διαχείρισης, αλλά και να εξελιχθώ ως άνθρωπος, γνωρίζοντας καθημερινά νέους χαρακτήρες και προκλήσεις. Είναι ένας κλάδος που σου προσφέρει συνεχή μάθηση και καμία μέρα δεν είναι ίδια με την προηγούμενη.
Πώς μοιάζει μια “τυπική” ημέρα στη δουλειά σας;
Η λέξη «τυπική» ίσως δεν ταιριάζει στο επάγγελμα του τουριστικού συνοδού, καθώς κάθε ημέρα είναι διαφορετική. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες κοινές συνιστώσες. Η ημέρα ξεκινά νωρίς, με έλεγχο του προγράμματος, επιβεβαίωση των μετακινήσεων, των κρατήσεων και της επικοινωνίας με συνεργάτες και τοπικούς παρόχους. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, φροντίζεις ώστε η ομάδα να τηρεί το πρόγραμμα, ενώ παράλληλα παρατηρείς και αξιολογείς τη διάθεση και τις ανάγκες των συμμετεχόντων.
Υπάρχουν στιγμές παρουσίασης και ξενάγησης, αλλά και στιγμές που χρειάζεται να διαχειριστείς το απρόοπτο: μια καθυστέρηση, μια ακύρωση, ή ένα προσωπικό πρόβλημα ταξιδιώτη. Η μέρα περιλαμβάνει πολλή φυσική δραστηριότητα, επικοινωνία, αλλά και συνεχή λήψη αποφάσεων.
Στο τέλος της ημέρας, γίνεται ανασκόπηση και προετοιμασία για την επόμενη. Είναι ένας απαιτητικός ρόλος που σε κρατά σε εγρήγορση – αλλά το χαμόγελο και η ικανοποίηση των συμμετεχόντων τον κάνουν απόλυτα ανταποδοτικό.
Ποιες δεξιότητες θεωρείτε απαραίτητες για να πετύχει κάποιος ως συνοδός;
Ο τουριστικός συνοδός καλείται να φορέσει πολλά «καπέλα» ταυτόχρονα. Γι’ αυτό και απαιτείται ένα σύνολο δεξιοτήτων που συνδυάζει τεχνική γνώση με προσωπικά χαρακτηριστικά.
Πρώτα απ’ όλα, χρειάζεται υπομονή και ευγένεια, γιατί διαχειρίζεται ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, κουλτούρας και απαιτήσεων. Η ικανότητα επικοινωνίας, τόσο λεκτικής όσο και μη λεκτικής, είναι θεμελιώδης: από το να εξηγεί με σαφήνεια ένα πρόγραμμα, μέχρι να καθησυχάζει έναν ανήσυχο ταξιδιώτη.
Εξίσου σημαντικές είναι η προσαρμοστικότητα και η ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων, γιατί πολύ συχνά προκύπτουν αλλαγές ή απρόοπτα. Ένας καλός συνοδός πρέπει να μπορεί να αυτοσχεδιάσει, να δώσει λύσεις και να κρατήσει την ομάδα ενωμένη.
Επιπλέον, χρειάζεται οργανωτικότητα, γνώσεις ξένων γλωσσών, πολιτισμική ευαισθησία και κυρίως θετική ενέργεια. Το χαμόγελο και η ψυχραιμία είναι «εργαλεία δουλειάς» όσο και το μικρόφωνο ή το tablet.
Υπάρχουν στιγμές που σας έχουν μείνει αξέχαστες; Κάποια περιστατικά;
Αμέτρητες. Κάθε ταξίδι κρύβει μικρές και μεγάλες ιστορίες – κάποιες ξεκαρδιστικές, άλλες συγκινητικές, μερικές απαιτητικές. Θυμάμαι, για παράδειγμα, μια φορά που χάθηκαν οι αποσκευές μιας ολόκληρης ομάδας σε ταξίδι εξωτερικού. Μέσα σε λίγες ώρες έπρεπε να βρω εναλλακτικές λύσεις, να συντονίσω επικοινωνίες με αεροδρόμια και να διατηρήσω την ψυχραιμία όλων. Τελικά όλα λύθηκαν και το ταξίδι συνεχίστηκε με χαμόγελα – κι αυτό είναι το σημαντικότερο.
Μια άλλη φορά, είχαμε μαζί μας έναν ηλικιωμένο κύριο που έβλεπε για πρώτη φορά από κοντά τα Μετέωρα. Στάθηκε με δάκρυα στα μάτια μπροστά στο τοπίο και μου είπε: “Αυτό ήθελα μια ζωή να δω. Και σήμερα, το έζησα.” Εκείνη τη στιγμή ένιωσα γιατί αξίζει αυτή η δουλειά.
Τέτοιες εμπειρίες είναι που σε κάνουν να καταλαβαίνεις πως ο τουριστικός συνοδός δεν οργανώνει απλώς ταξίδια – δημιουργεί αναμνήσεις ζωής.
Ποιες είναι οι προοπτικές απασχόλησης στον χώρο σήμερα;
Ο τουριστικός κλάδος στην Ελλάδα είναι ένας από τους πιο ζωντανούς και ανθεκτικούς, ακόμη και απέναντι σε παγκόσμιες κρίσεις. Με την τουριστική βιομηχανία να ανακάμπτει δυναμικά και να διαφοροποιείται με νέες μορφές, όπως ο θεματικός, ο βιωματικός και ο πολιτιστικός τουρισμός, ο ρόλος του τουριστικού συνοδού γίνεται όλο και πιο κρίσιμος.
Υπάρχει έντονη ζήτηση για καταρτισμένους επαγγελματίες, ιδιαίτερα όσους γνωρίζουν ξένες γλώσσες και έχουν εμπειρία στην οργάνωση ταξιδιών. Οι ευκαιρίες απασχόλησης αφορούν τουριστικά γραφεία, πρακτορεία εκδρομών, εταιρείες εισερχόμενου τουρισμού, κρουαζιέρες, αλλά και ανεξάρτητα projects ή startups στον τουριστικό τομέα.
Επιπλέον, η αυξανόμενη σημασία της ποιοτικής εμπειρίας των ταξιδιωτών, σε συνδυασμό με την ανάγκη για προσωποποιημένη εξυπηρέτηση, καθιστούν τον συνοδό όχι απλώς συνοδό, αλλά «διαμορφωτή εμπειρίας». Και αυτός είναι ένας ρόλος με μέλλον.
Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο που σκέφτεται να επιλέξει αυτή την ειδικότητα;
Να το τολμήσει, αλλά με επίγνωση. Ο ρόλος του τουριστικού συνοδού δεν είναι απλώς μια ευκαιρία για να ταξιδέψεις. Είναι μια ευθύνη απέναντι στους ανθρώπους, στην εμπειρία τους και στη συνολική εικόνα που αποκομίζουν από έναν τόπο.
Η συμβουλή μου είναι να ξεκινήσει κανείς με πάθος, αλλά και με διάθεση για συνεχή εξέλιξη. Να μαθαίνει, να παρατηρεί, να δοκιμάζει, να επικοινωνεί. Να μην υποτιμά την αξία της εκπαίδευσης, αλλά και να αναζητά διαρκώς ευκαιρίες για πρακτική εμπειρία. Όσο περισσότερο αγαπάς αυτό που κάνεις, τόσο καλύτερος επαγγελματίας γίνεσαι — και το επάγγελμα του τουριστικού συνοδού, όταν το κάνεις σωστά, μπορεί να σου προσφέρει ανεκτίμητες εμπειρίες ζωής.
Πόσο σημαντική θεωρείτε την εκπαίδευση και την κατάρτιση; Πώς βοηθά ο ρόλος του ΣΑΕΚ.;
Είναι θεμελιώδης. Η εμπειρία είναι σημαντική, αλλά χωρίς θεωρητική κατάρτιση δεν μπορείς να υποστηρίξεις επαγγελματικά τον ρόλο. Το ΣΑΕΚ CEARS δίνει στους σπουδαστές όλα τα απαραίτητα εργαλεία: γνώσεις, πρακτική εξάσκηση και επαφή με την πραγματική αγορά.
Τελικά, τι σημαίνει για εσάς “τουριστικός συνοδός”;
Για μένα, ο τουριστικός συνοδός είναι ένας πολυδιάστατος ρόλος που ενώνει το πρακτικό με το συναισθηματικό. Είναι ο άνθρωπος που φροντίζει, καθοδηγεί, εμπνέει και ενώνει. Είναι αυτός που κουβαλά στις αποσκευές του όχι μόνο το πρόγραμμα μιας εκδρομής, αλλά και τη διάθεση, την ασφάλεια και τη συνοχή μιας ομάδας.
Είναι ο αφανής δημιουργός μιας εμπειρίας που, πολλές φορές, μένει χαραγμένη στον επισκέπτη για μια ζωή. Το να είσαι τουριστικός συνοδός σημαίνει να είσαι διαρκώς σε εγρήγορση, να αγαπάς τον πολιτισμό και τους ανθρώπους και να έχεις τη δύναμη να μετατρέπεις ένα απλό ταξίδι σε προσωπική ιστορία για καθέναν από τους συμμετέχοντες.
Είναι μια αποστολή που σε γεμίζει καθημερινά, όχι μόνο με εικόνες από τόπους, αλλά και με χαμόγελα, ευχαριστίες και σχέσεις που μένουν.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της παρουσίασης της ειδικότητας “Τουριστικός Συνοδός” του ΣΑΕΚ CEARS.